Landen zonder kerkgebouw

Voor de jaarlijkse publicatie van de Ranglijst Christenvervolging ‘meten’ onderzoekers onder meer hoeveel vrijheid kerken hebben om erediensten te houden. In de meeste landen op de lijst staat de zondagsviering onder grote druk. Sterker nog, in zeker tien landen staat geen enkel kerkgebouw.

Tijdens de coronapandemie was de zondagse kerkgang ineens een probleem in Nederland. Dit was een grote schrik, want dat waren we niet gewend. Veel vervolgde christenen ervaren dit al jaren of zelfs hun hele leven. Zij verlangen sterk naar een wekelijkse ontmoeting in een kerk, maar in hun land is er geen kerk. En toch is er een kerk die functioneert zonder een gebouw.

Showkerk

In Noord-Korea zijn er wel een aantal zogenaamde showkerken. Deze kerken zijn door de overheid gebouwd om de buitenwereld te doen geloven dat er godsdienstvrijheid is in het land. De diensten worden gehouden als er toeristen naar het gebouw komen. De aanwezige Noord-Koreanen zijn veelal acteurs die zelfs christelijke liederen uit hun hoofd kennen en die voorbeeldig een christen imiteren. De predikant gebruikt een Bijbeltekst, maar besluit zijn toespraak met een oproep om Kim Jung-un te eren.

Nog steeds is er een ondergrondse kerk in het land. Geloven doen ze in het geheim. Een Bijbel wordt soms begraven in de tuin en ontmoetingen met een of twee andere christenen vinden plaats op geheime plekken. Een kerkdienst wordt dan fluisterend beleefd door met twee of drie gelovigen zachtjes votum en groet, een gebed zonder gevouwen handen, een korte meditatie en de zegen uit te spreken. Het wonderlijke is dat zo’n mini-kerkdienst meerdere keren wordt herhaald met andere gelovigen.

Ondergronds

De duizenden christenen in Afghanistan ontmoeten elkaar in het geheim thuis of op straat. Ooit was er één kerk in het land in de hoofdstad Kabul. De Afghaanse overheid wilde een moskee in Washington en daarop wilde de Amerikaanse president een kerk in Kabul om vooral christelijke diplomaten de gelegenheid te geven tot kerkgang. De kerk werd gebouwd in 1970 en Anne van der Bijl ging er een keer voor. In 1973 werd de kerk afgebroken door de islamitische regering. De geheime dienst had vernomen dat er ‘een ondergrondse kerk’ was in het land. Ze dachten dat deze kerk verstopt zat in het fundament van de kerk. Toen de kerk werd afgebroken gingen ze het fundament tot vier meter diep uitgraven, maar de ondergrondse kerk werd niet gevonden. Díe kerk is er nog steeds in het land. De Here God belooft dat de poorten van de hel de kerk niet zullen overwinnen (Mat. 16:18).

Arbeidsmigranten

Saudi-Arabië kent volgens statistieken 1,2 miljoen christenen. Dit zijn echter gastarbeiders uit Aziatische en Afrikaanse landen, die er werk hebben gevonden om hun gezinnen, die thuis zijn gebleven, te onderhouden. Deze werkers hebben het verlangen om elkaar te bemoedigen en te ontmoeten en een kerkdienst te houden. De samenkomsten worden heimelijk gehouden in kelders of achter gesloten gordijnen. Meerdere keren heeft de religieuze politie in het land deze bijeenkomsten overvallen en aanwezigen gearresteerd en gedeporteerd. Moslimbekeerlingen in het land zijn er, maar het zijn er weinig. Het is levensgevaarlijk om je te bekeren van de islam naar het christendom.

In Libië zijn er kerkgebouwen voor gastarbeiders, maar Libiërs zijn daar niet welkom. Het aantal gastarbeiders was veel hoger dan het nu is. Door de val van het bewind van kolonel Gadhafi en de daarop volgende burgeroorlog zijn veel gastarbeiders naar andere landen gegaan. In Qatar en andere Golfstaten zijn alleen compounds waren gastarbeiders elkaar kunnen ontmoeten in gebouwen. Ook in Marokko zijn er kerken, maar die zijn alleen toegankelijk voor toeristen. In Mauritanië is het niet toegestaan je te bekeren tot een andere religie dan de islam. De beperkingen maken het voor christenen onmogelijk in het openbaar samen te komen. Zelfs buitenlanders (zoals migranten en hulpverleners) lopen het risico bestraft te worden als zij hun geloof uitdragen. Dit kan namelijk beschouwd worden als een poging tot evangelisatie onder moslims.

Tempels

Somalische christenen zijn er wel, maar het gaat om enkele honderden. Kerkgebouwen zijn er niet in Somalië en geloven in de Here Jezus is levensgevaarlijk. Ook in Bhutan, in het Himalaya-gebergte, leven christenen. Maar een kerk er is niet te vinden. Boeddhistische tempels zijn er in overvloed. Ook in dit land raken meer en meer inwoners onder de indruk van de liefde van de God van de Bijbel. Maar de prijs van geloven is hoog. Achterstelling is het gevolg, maar gelukkig bemoedigen de gelovigen elkaar in het geheim. De Malediven zijn een vakantieparadijs voor velen. Door de klimaatverandering is de kans aanwezig dat deze archipel op den duur onder de zeespiegel gaat verdwijnen. Op de eilanden van de Malediven is geen kerkgebouw te vinden. De kerk is zeer klein in aantal christenen. Functioneren als kerk zonder kerkgebouw is dus mogelijk. Maar het is verre van ideaal. De gelovigen wensen vurig dat er de mogelijkheid komt elkaar openlijk te ontmoeten voor een kerkdienst.