Verkiezingen Wit-Rusland brengen geen verlichting voor de kerk

De bevolking van Wit-Rusland kan tot zondag naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Blijft de zittende president Loekasjenko aan de macht? Hij wordt ook wel de laatste dictator van Europa genoemd of kiest de bevolking voor oppositiekandidaat Tikhanovskaya? Kenners verwachten dat Loekasjenko wint. Hij is al sinds 1994 aan de macht. Een weinig rooskleurig perspectief voor de kerken in dat land, want die snakken naar meer vrijheid.

Een onderzoeker van Open Doors legt uit: ‘De verkiezingen in Wit-Rusland komende zondag worden door veel mensen als een farce gezien omdat de uitslag van te voren al vaststaat – de huidige president Loekasjenko is niet van plan op te stappen. De protesten die plaatsvinden zijn redelijk uniek en geven aan dat veel mensen in Wit-Rusland graag veranderingen willen. Maar ik verwacht niet dat het de uitslag werkelijk zal laten kantelen.’

De christelijke gemeenschap in Wit-Rusland bestaat uit verschillende denominaties. De grootste daarvan is de Wit-Russische Orthodoxe kerk. En die staat achter de huidige regering. Het regime geeft deze kerk namelijk een voorkeursbehandeling. ‘Protestanten en Katholieken kijken anders naar de regering omdat zij de meeste druk ervaren. Toch zie je geen openlijke deelname van deze christenen aan de protesten van de oppositie.’ De onderzoeker vervolgt: ‘Ik denk dat dat komt omdat ze net als ik denken dat Loekasjenko de verkiezingen toch wel gaat winnen. Ze zijn er denk ik van overtuigd dat als ze nu mee gaan doen met de protesten dat ze de rekening vroeg of laat op hun bordje krijgen. Zo is het namelijk tot nog toe gegaan.’

In Wit-Rusland controleert de overheid alle publieke vormen van religie of geloof, volgens Forum18. De wet op de religie vordert van elke gemeenschap dat ze geregistreerd zijn voordat ze samenkomen. Tegelijkertijd zijn de overheden terughoudend om registratie te verlenen. Ze verzinnen allerlei redenen vooral voor groepen die ze niet mogen. De reden die het meest gebruikt wordt is dat het contactadres van een kerk of groep ongeschikt is.

Een registratieaanvraag van een groep Jehova Getuigen in Borisov werd in de afgelopen 20 jaar zestien keer afgewezen. In juli vorig jaar kreeg de Pinkstergemeente in Minsk haar negende afwijzing sinds 2017. Deze kerk kiest er voor niet meer samen te komen uit vrees voor politie-invallen en hoge boetes.

Op 18 juli 2019 veranderde de overheid de straffen voor niet-geregistreerde religieuze activiteiten, zoals kerkdiensten. Gevangenisstraffen werden vervangen door boetes die kunnen oplopen tot meer dan een maandsalaris. Een kerkleider reageerde met ‘sommige gemeenteleden zullen bang zijn en niet meer naar de kerk komen en het kan zelfs zo zijn dat de overheid ons gebouw in beslag neemt.’ Boetes kunnen voortaan door de politie worden uitgeschreven zonder enige vorm van rechtspraak.

Ook heeft de overheid hoge boetes aangekondigd voor groepen die illegaal in de buitenlucht bij elkaar komen. De boetes zijn om de kosten van politie-inzet en schoonmaakkosten te dekken.

Wit-Rusland bevindt zich momenteel in een unieke situatie: er zijn plannen om het land op te laten gaan in Rusland, maar er zijn ook initiatieven om meer aansluiting te krijgen met Europa. Voor de christenen in het land zal het veel uitmaken welke beweging de overhand gaat krijgen. Bij een keuze voor Rusland zullen de niet-Orthodoxe christenen waarschijnlijk meer druk gaan ondervinden dan nu. Bij een keuze voor Europa lopen de spanningen met machtige buur Rusland hoog op.

Wit-Rusland stond begin van deze eeuw tien jaar lang onderaan op de Ranglijst Christenvervolging.

Bron: Forum18, Open Doors