Doorbraak in de Sovjet-Unie

Deze serie ter ere van het 70-jarig jubileum van Open Doors is niet compleet zonder een artikel over de beginjaren van het werk in Oost-Europa en de Sovjet-Unie. Want wat hield dat IJzeren Gordijn ook alweer in? En waarom hadden christenen die in communistische landen woonden het destijds zo zwaar?

Zeventig jaar geleden bestond er een wereldmacht die toen absoluut niet weg te denken was: de Sovjet-Unie. Deze unie bestond uit Rusland en veertien andere staten, waaronder Oekraïne, Wit-Rusland, Centraal-Azië en de Baltische staten. Ook had de Sovjet-Unie veel invloed op haar zogenaamde ‘satellietstaten’ in Oost-Europa: o.a. Hongarije, Roemenië en Polen.

IJzeren Gordijn

Er was in die tijd een grens die het kapitalistische Westen scheidde van het hiervoor beschreven communistische Oostblok. Deze grens werd het IJzeren Gordijn genoemd. De bekende Berlijnse Muur, die West-Berlijn afzonderde van het communistische Oost-Duitsland, vormde jarenlang een tastbaar onderdeel van dat IJzeren Gordijn.

Naar Polen

In het boek Gods smokkelaar schreef Anne van der Bijl dat hij in 1955 in de kelder van de Bijbelschool in Schotland een tijdschrift tegenkwam: “Het was een prachtig tijdschrift, gedrukt op glossy papier en vol kleurrijke foto’s. Op de meeste stonden massa’s jongeren die door de straten van Peking, Warschau en Praag marcheerden. De Engelse tekst lichtte toe dat deze jongeren deel uitmaakten van een wereldwijde organisatie met 96 miljoen leden. Het woord ‘communist’ werd nergens gebruikt.”

Versterk het overige

Anne meldde zich aan voor het communistische jeugdfestival in Warschau, Polen, waar hij in juli 1955 per trein naartoe reisde. Daar zocht hij contact met Poolse christenen en hoorde van hen over het grote tekort aan Bijbels in Rusland. Terwijl Anne in Warschau duizenden jongeren langs zag marcheren, viel zijn oog op de tekst in Openbaring 3 vers 2. Dit markeerde het begin van de missie van Open Doors.

Hij beschreef die gebeurtenis zo: ‘“Wees wakker’, stond in het vers bij mijn vingertoppen, ‘en versterk het overige, dat dreigde te sterven…’ Plotseling besefte ik dat ik de woorden zag door een waas van tranen. Kon het zijn dat God die woorden nu tot mij sprak en zei dat mijn levenswerk hier achter het IJzeren Gordijn lag? Waar het overblijfsel van Zijn kerk worstelde om in leven te blijven? Mocht ik een rol spelen in het versterken van dit kostbare overblijfsel?”

Decennialange vervolging

In de jaren die volgen reisde Anne naar diverse landen in het Oostblok. Samen met anderen bemoedigde hij zijn geloofsgenoten en verspreidde Bijbels en christelijke boeken. Christenen in de regio leden toen al decennialang onder vervolging door de communisten, die religie wilden uitbannen. Tienduizenden kerken waren al gesloten, duizenden gelovigen waren omgekomen en talloze christenen zaten vast in gevangenissen, werkkampen (‘goelags’), verbanningsoorden en zelfs psychiatrische gevangenissen.

Wat de atheïstische regeringen in die tijd goed hadden begrepen, is dat mensen in hun eerste levensjaren worden gevormd. Daarom bepaalde een wet uit 1969 dat kinderen in Rusland atheïstisch moesten worden opgevoed. Wie zich daar niet aan hield, liep de kans zijn kinderen kwijt te raken. Veel kinderen van christelijke ouders belandden daardoor in staatstehuizen.

Zeven jaar bidden

Het werk groeide aanzienlijk in de jaren 70 en 80. In diverse auto’s en campers werden geheime bergplaatsen aangebracht, waardoor honderdduizenden Bijbels en christelijke boeken hun weg vonden naar het Oostblok. In 1984 startte Open Doors een zevenjarige gebedsactie voor de Sovjet-Unie, vanuit de overtuiging dat gebed een doorbraak zou kunnen geven in het land. Nadat Gorbatsjov in 1985 aan de macht kwam, ontstond er geleidelijk meer openheid in de Sovjet-Unie en kregen steeds meer gevangenen de vrijheid. In 1989 ontstonden er ‘gaten’ in het IJzeren Gordijn en in november van dat jaar viel de Berlijnse Muur. En tenslotte, in december 1991, een jaar na het einde van de gebedsactie, hield de Sovjet-Unie op te bestaan.

Nikolai

In 1986 kwam de eerste echte speelfilm van Open Doors uit: Nikolai. De tiener Nikolai woont in de Sovjet-Unie. Zijn vader is voorganger van een illegale huiskerk en verspreidt Bijbels. Nikolai wordt flink onder druk gezet door de KGB en moet kiezen tussen zijn geloof of zijn toekomst. Bekijk de film gratis op opendoors.nl/nikolai