Een strategische aanval op de kerk

In Sub-Sahara Afrika betekent christen zijn: leven met gevaar. Met een geraffineerde strategie treffen vervolgers mannen én vrouwen precies daar waar het het hardst aankomt. Achter de frontlinie van gewelddadige vervolging schuilt een stille oorlog tegen de kerk zelf.  

In Afrika wonen meer christenen dan waar ook ter wereld. Tegelijkertijd is Sub-Sahara Afrika de regio waar het geweld tegen christenen altijd intens is en nooit stopt. Volgens het meest recente onderzoek van Open Doors is het geweld daar groter dan in welke andere regio ook. Op de Ranglijst Christenvervolging steeg Soedan dit jaar van plek 8 naar plek 5. Eritrea en Somalië staan al jarenlang in de top-10. Nigeria gaat structureel gebukt onder het meeste geweld. Factoren als burgeroorlogen, wetteloosheid, ontheemding en een instabiele overheid vormen een vruchtbare voedingsbodem voor deze gewelddadige vervolging. In zo’n context verergert het geweld bestaande kwetsbaarheden – bij zowel mannen als vrouwen.  

Strategische tegenstander

De vervolging van christenen in Sub-Sahara Afrika is geen willekeurig geweld, maar een gerichte strategie. Mannen en vrouwen worden doelbewust verschillend aangevallen, afgestemd op hun rol in kerk en samenleving. Vervolgers weten precies op welke knoppen ze moeten drukken – niet alleen om individuele gelovigen tot zwijgen te brengen, maar om de Afrikaanse kerk te verzwakken.

Volgens Fikiru, onderzoeker bij Open Doors in Oost-Afrika, zit daar een patroon achter: “De kerk groeit. Daarom voelen tegenstanders zich bedreigd. Door gerichte aanvallen willen ze het christendom stoppen.” Anahu, leidinggevende van een traumacentrum in Nigeria, vult aan: “Vervolgers komen in vele gedaanten: extremistische islamitische groepen als Boko Haram en ISWAP, gewapende milities of politieke bewegingen. Hoe ze zich ook noemen – hun doel is duidelijk: de kerk vernietigen.” Seksueel geweld tegen vrouwen en economische verzwakking van mannen zijn daar uitgekiende middelen voor.

Verschillende wapens

Somayeh heeft een groot verlangen om het evangelie met anderen te delen. Een gevaarlijk verlangen. Niet alleen dreigt haar man haar te zullen doden als hij haar betrapt op evangelisatie, ook de overheid is een gevaar. Die ziet het bekeren van moslims als een misdaad tegen de nationale veiligheid die bestraft moet worden. Maar ondanks deze reële gevaren, kan Somayeh het evangelie niet voor zich houden. Ze deelt haar geloof met anderen, en haar getuigenis draagt vrucht. “Eerst kwamen we slechts met een paar mensen in het geheim samen. Maar al snel vormden we een huiskerk met meer dan dertig leden.”  
 
De geheime gelovigen zijn uiterst voorzichtig. “Als we elkaar belden, gebruikten we codewoorden. Als we samenkwamen, gingen de telefoons uit en verwijderden we de batterij”, vertelt Somayeh. “Ik werkte in die tijd vanuit huis. Als ik nieuwe gelovigen in mijn huis ontving, zei ik tegen mijn man dat het nieuwe klanten waren.” 

Ondanks deze maatregelen lekt Somayehs bediening op een dag uit. Ze krijgt een telefoontje van de inlichtingendienst, die alles over haar blijkt te weten. “We zien je binnenkort”, klinkt het dreigend. 

Werken aan herstel

De schade van vervolging reikt dieper dan zichtbare wonden. Vrouwen dragen trauma’s na seksueel geweld en afwijzing, mannen worstelen met gevoelens van falen als zij hun gezin niet konden beschermen of niet voorzien in hun levensonderhoud. “Dit raakt hun trots, hun gevoel van eigenwaarde”, zegt Fikiru. Open Doors biedt traumazorg aan slachtoffers, vaak vrouwen en kinderen, maar ook aan kerkleiders.

Hulpverleners zijn dagenlang aanwezig in getroffen gemeenschappen om de slachtoffers bij te staan. De zwaarst getraumatiseerde mensen worden doorverwezen naar een traumacentrum. Daar werken hulpverleners met professionele zorg, gebed en Bijbellezen aan herstel. “We kunnen de vervolging niet stoppen,” zegt Anahu, “maar we helpen hen veerkracht op te bouwen.” Speciaal voor kerkleiders is een cursus ontwikkeld die hen toerust in het omgaan met trauma in hun gemeente. Daarnaast krijgen vervolgde christenen ondersteuning bij het opzetten van een eigen bedrijfje, zoals een boerderij, timmerwerkplaats of zeepmakerij. Met vaktraining en benodigdheden voor hun onderneming krijgen gelovigen weer toekomstperspectief.