Gluurders in de kerk
“In China hangen overal bewakingscamera’s, ook in kerken. We zijn er al aan gewend. Aan de ene kant voorkomt het misdrijven, aan de andere kant word je constant in de gaten gehouden. Niemand vindt dat leuk.” Voor Moli*, een Chinese christen, is digitale vervolging een dagelijkse realiteit. Hoe overleeft de kerk de camera?
In geen enkel land zijn zo veel camera’s die toezicht houden, als in China. In 2022 hingen er naar schatting 567 miljoen camera’s in Chinese steden om de bevolking in de gaten te houden. Dat is bijna het achtvoudige van het aantal beveiligingscamera’s in de Verenigde Staten. Het tempo waarmee Peking nieuwe camera’s toevoegt, is ijzingwekkend hoog. Bovendien worden deze apparaten steeds slimmer, dankzij een database met gezichtskenmerken van miljarden mensen.
China telt het grootste aantal internetgebruikers ter wereld: ruim 1 miljard ‘netizens’. De Chinese overheid gebruikt internet dan ook als een doeltreffend middel om de bevolking te controleren. De regels zijn streng en de censuur is groot. Want de Communistische Partij, die al tachtig jaar de touwtjes in handen heeft, vreest elke vorm van ongehoorzaamheid en ontrouw. Internationale waakhonden als Freedom House bestempelen China al jaren achtereen als ‘de ergste misbruiker van internetvrijheid’.
In zo’n onvrije samenleving blijven christenen niet ongemoeid. Integendeel, de kerk wordt juist met argusogen gevolgd en extra aangepakt. In de afgelopen jaren voerde president Xi Jinping wetten door die jongeren onder de 18 jaar verbieden naar de kerk te komen en voorgangers verplichten om hun preken te laten redigeren. Ook is de online verkoop van Bijbels en christelijke lectuur aan banden gelegd, en zelfs verboden als die uit het buitenland moeten komen. Evangelieverkondiging is alleen toegestaan als die op Chinees-nationalistische leest geschoeid wordt.
Huiskerken
Al die maatregelen maken dat veel Chinese christenen zich in een hoek gedrongen voelen. De draconische aanpak van de coronacrisis in China – met maandenlange lockdowns en verscherpt toezicht – is in hun ogen aangegrepen om de teugels nog strakker aan te halen. Toch verliest de kerk in China, die waarschijnlijk meer dan 100 miljoen leden telt, de moed niet.
“Hoewel er vrijheid is om naar de kerk te gaan, is het niet meer toegestaan om samen te komen als één grote groep”, vertelt Moli aan Open Doors. “Een groep met meer dan honderd mensen kan alarmerend zijn voor de Communistische Partij. De kans bestaat dat politieagenten binnenvallen bij diensten als ze een melding krijgen van de buren. Om problemen te voorkomen, verdelen huiskerken zich in kleine groepen.”
“Wij hebben gelukkig geen cameratoezicht in de kerk. Als dat zou gebeuren, zal iedere kerkganger zich onveilig en ongemakkelijk voelen”, gaat Moli verder. “Ik ben ervan overtuigd, dat mensen vrij willen zijn. Geregistreerde kerken staan onder controle van de overheid; daarom zijn daar wel camera’s geïnstalleerd. In huisgemeentes is dat niet het geval; ze komen in het geheim samen en staan niet geregistreerd. Om die reden beschouwt de regering een huiskerk als illegaal.”
Online een Bijbel aanschaffen kan nauwelijks meer, maar het lukt huisgemeenten wel om Bijbels fysiek te kopen: bij een geregistreerde kerk. Daarnaast zijn Chinese gelovigen creatief. Toen de overheid religieuze content op internet fors inperkte, meldden christenen zich aan voor nieuwe accounts, onder andere namen en door gebruik te maken van codetaal op populaire platforms als WeChat.
Voorzichtigheid
Voorgangers moeten voorzichtiger opereren dan gewone kerkleden, vertelt Yangyang*. “Onze partners in China kregen soms telefoontjes met de waarschuwing om online religieus materiaal te verwijderen. Aanvankelijk voelden ze zich geïntimideerd. Ze gebruikten codewoorden in de onderlinge communicatie en gingen letten op de reactie van de autoriteiten. Nu plaatsen veel christenen weer content zonder grote gevolgen.”
Toch belemmert het overheidstoezicht de verspreiding van Gods goede nieuws. “In de eerste plaats is het een obstakel bij online evangelisatie”, legt Yangyang uit. “In de tweede plaats is er minder ruimte voor geestelijke voeding: preken, christelijke lectuur en kindermaterialen zijn niet langer beschikbaar via internet. Vroeger kon je daarvoor nog naar een boekwinkel, maar nu is dat nauwelijks meer mogelijk.”
“Ik hoop dat steeds meer gelovigen onder vervolging vastberaden zullen blijven”
Toekomst
Is er nog wel toekomst voor de kerk in het communistische China? “Ik hoop dat steeds meer gelovigen onder vervolging vastberaden zullen blijven”, zegt Yuhua*, een andere Chinese christen. “Ik hoop dat ze met vrijmoedigheid alle uitdagingen tegemoet treden. En ik hoop vooral dat de regering op een dag het christelijk geloof niet langer als een bedreiging zal zien. Dat de machthebbers inzien dat de kerk niet tegen hen is, maar waardevol.”
Van betekenis zijn ook buitenlandse contacten, voegt Yuhua eraan toe. “De Chinese regering is zeer beducht voor buitenlandse inmenging. Predikanten moeten heel voorzichtig zijn in hun keuze met wie ze willen samenwerken; dat maakt het contact met lokale predikanten voor Open Doors soms ingewikkeld.” Daarnaast is er binnenslands veel argwaan tussen etnische groepen en de meerderheid van Han-Chinezen. “Kerken zijn terughoudender in het uitnodigen van nieuwe mensen. Huiskerken hebben de neiging nieuwkomers eerst naar een kleine kring te sturen. Pas als een nieuwkomer ‘zuiver’ is bevonden, is hij welkom in de zondagse diensten.”
Yuhua spreekt van “een nieuw hoofdstuk door een enorme verandering in de missie van de vervolgde kerk in China”. Deze tijd daagt de kerk uit “te bidden om de juiste mensen voor onze bediening te vinden. We krijgen de kans om onze aanpak opnieuw te bepalen, zodat meer mensen uit verschillende gebieden in China worden bereikt.” Bijna juichend: “Alles is in Gods handen! Ik ben ontzettend benieuwd hoe God in ons land te werk zal gaan. Dus bid voor ons, voor onze kinderen, voor eenheid en verbondenheid. We staan niet alleen.”
*Schuilnaam
Ming wordt gevolgd door camera’s
Ming* uit China zet zijn leven op het spel om het geloof met anderen te delen. In de regio waar hij woont, is christenvervolging aan de orde van de dag. Verdachte activiteiten moeten worden gemeld bij de overheid en de sociale controle is immens. Niets houdt Ming echter tegen om zich met hart en ziel in te zetten voor het verspreiden van Gods Woord. Ming tilt de zware dozen in […]
Gevouwen handen voor Myanmar
In Myanmar is de langst slepende burgeroorlog gaande. Veel christenen hebben het er zwaar. Uitzicht op vrede lijkt er niet, nu de verkiezingen zijn uitgesteld. Vergeet daarom niet voor Myanmar te bidden. Eerst even het geheugen opfrissen: wat is er aan de hand in Myanmar, het vroegere Birma? Het leger greep in februari 2021 de macht en zette de gekozen regering van Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi aan de kant. […]
Leven in angst door digitale vervolging
Geen geld meer kunnen overboeken met je bankierenapp. De voortdurende angst en onrust omdat alles wat je doet op je smartphone wordt gecheckt door machthebbers die het niet zo hebben op christenen. Ko Aung* uit Myanmar weet wat digitale vervolging is. Hij ontvluchtte er zelfs zijn land om. “Op een dag kwam ik erachter dat ik geen geld meer kon overmaken via mijn app om te bankieren”, vertelt Ko Aung. […]