Mexico: een jaar ontheemd en geen zicht op terugkeer

‘Je bent voor ons, of je bent de vijand’ 

De maand juli markeert de trieste ‘verjaardag’ van de vlucht van honderden christenen uit hun gemeenschappen in de Mexicaanse deelstaat Chiapas. Ze moesten vrijwel alles achterlaten: hun land, huizen en dieren. Meer dan honderd christenen – van piepjong tot flink op leeftijd – wonen opgepropt op elkaar in een oude gemeenschapshal in een stadje in dezelfde provincie. De reden van hun vlucht? Hun gemeenschappen zaten klem in een gebied waar criminele groepen de dienst uitmaken en elkaar bestrijden om de macht.

Elk huis in de gemeenschap werd in de eerste maanden van 2024 bezocht door de bendes om zo jongens en mannen te werven voor hun groepen. De boodschap was simpel: “Je bent voor ons, of je bent de vijand”. Evangelische christenen weigerden hierin mee te gaan. Zij kozen ervoor om neutraal te blijven, maar dat werd als verraad gezien. “Ze vertelde ons ‘als je je niet bij ons aansluit, dan moet je wegwezen’. Maar we wilden geen problemen. We wilden in onze gemeenschappen blijven omdat we vredelievende mensen zijn”, vertelt Martha*, een van de getroffen christenen. Naarmate de maanden verstreken, nam de druk toe. Geregeld werden huizen beschoten. In het eerste half jaar van 2024 besloten meer dan 100 christenen de gemeenschap te verlaten.

De situatie escaleerde in juli 2024: 109 mensen werden ontvoerd en opgesloten in een verlaten school. De criminelen eisten dat ze partij zouden kiezen en eisten losgeld van de deelstaatregering. Toen die niet reageerden kwam er een ultimatum: als niet binnen 72 uur aan hun eisen werd voldaan, zouden de gevangenen worden geëxecuteerd. Door tussenkomst van het Mexicaanse leger en de Nationale Garde werd een bloedbad voorkomen. De criminelen vluchtten en in de chaos konden de evangelische families ontsnappen. Meer dan 200 mensen vluchtten die dag – zonder bezittingen, zonder bestemming – met slechts één ding voor ogen: weg uit hun gemeenschap, want achterblijven betekende een doodvonnis.

Beperkte hulp

Een groot deel van de families die in juli waren gevlucht werd tijdelijk ondergebracht in de gemeenschapshal in een stadje een eind verderop in de deelstaat Chiapas. De omstandigheden waren erbarmelijk: slechts twee toiletten voor de hele groep, geen douches en geen privacy.

De hulp van instanties kwam maar beperkt van de grond en was minimaal: een paar matrassen en het nodige eten. In augustus 2024 hoorde Open Doors over de situatie en leverde praktische hulp, waaronder voedsel, kleding en ook schoenen, aangezien velen op blote voeten waren gevlucht.

In de maanden die volgden heeft Open Doors, samen met lokale partners, de ontheemde christelijke gezinnen ondersteund met psychologische zorg, voedsel, medische zorg en geestelijke begeleiding. Speciale hulp werd gegeven aan meer dan vijftig kinderen die met trauma’s kampen. Essentiële zaken zoals bedden, fornuizen en koelkasten werden ook uitgedeeld.

De groep christenen probeert ook zelf het leven weer op te bouwen. Maar dat is geen eenvoudige opgave als je geen geld en geen werk hebt. Losse baantjes leveren soms wat geld op, maar niet genoeg om van te leven. Een deel van de gevluchte christenen is ondergedoken uit vrees dat de criminele groepen hen anders op het spoor komen. Zij huren een ruimte en om de kosten zo laag mogelijk te houden worden die plekken met zoveel mogelijk mensen gedeeld.

Alles kwijt

Het leven is zwaar en de toekomst onzeker. Dan is het moeilijk om niet ontmoedigd te raken. “We zijn alles kwijtgeraakt: het huis, de gewassen, zelfs de fruitbomen. Vroeger plukte ik gewoon een sinaasappel als ik er zin in had. Nu moet ik kiezen of ik er een koop… of het geld spaar om de huur te betalen”, zegt Rosario*, een jonge alleenstaande moeder.

“Het zijn mensen die ontheemd zijn geraakt door hun geloof – gedwongen om alles wat ze kenden en liefhadden achter te laten, met gebroken herinneringen maar vaak ook een veerkrachtige geest”, zegt Ana, lid van het team dat geregeld op bezoek komt. “Jullie bezoeken verwarmen ons hart”, reageert Jorge, een van de ontheemden. “Bedankt dat jullie op die manier laten zien dat we niet alleen zijn”.

Momenteel ondersteunt Open Doors via haar partners meer dan 250 christenen. Mexico staat op plek 31 van de Ranglijst Christenvervolging.

Bid voor de honderden christenen die nu al een jaar van huis verdreven zijn. Bid voor genoeg ondersteuning, zowel in de praktische dagelijkse zaken als in hun geestelijke en emotionele noden. Bid ook voor bescherming.

Bid voor de Mexicaanse staten waar gewapende groepen de macht hebben gegrepen, en vraag de Heer om vrede te brengen in het land, zodat christenen kunnen terugkeren naar hun huizen en gemeenschappen.